Superfoods
Er waren al goji-bessen, chiazaad en havermout. Nu kunnen gezondheids-adepten ook kiezen voor physalis pruviana, beter bekend als incabes of Kaapse kruisbes. Op internet is het oranje vruchtje uitgeroepen tot superfood. Incabessen zitten namelijk vol vitamine A, B, C en P en barsten van de antioxidanten.
Bij Nature & More verkopen ze de vitaminebommetjes vers en niet gedroogd, zoals meestal het geval is. Ze zijn dan nog omhuld door lampionvormige blaadjes die schijnen te knisperen. De incabessen van Nature & More komen uit Colombia en zijn biologisch en fairtrade gecertificeerd. Verpakt in suikerrietkarton en verscheept in plaats van ingevlogen, zijn ze behalve gezond ook (super)duurzaam, zegt moederbedrijf Eosta.
Nature & More levert verse producten uit de hele wereld die op verantwoorde wijze zijn geteeld, vertelt Michaël Wilde van Eosta. Alle groenten en fruit hebben ten minste het Europese keurmerk voor biologische landbouw, herkenbaar aan het groene blaadje met de witte sterren. Sommige producten dragen daarnaast ook nog het biologisch-dynamische keurmerk Demeter en, als ze van buiten Europa komen, al dan niet een keurmerk voor eerlijke handel. Daarnaast hanteert het bedrijf de 'duurzaamheidsbloem'. Op de website laten telers aan de hand van de duurzaamheidsbloem zien wat ze doen om rekening te houden met bodem, lucht en planten.
Zo vangt Johan Beckers, de physalis-teler in Colombia, regenwater op dat hij zuivert en via een druppel-irrigatiesysteem weer op de plantjes laat spetteren. Een laag organisch materiaal op de zanderige hellingen moet erosie en uitspoeling van de vruchtbare aarde voorkomen. Het verbouwen van de delicate vruchtjes is arbeidsintensief en kleinschalig. Machines zijn uit den boze, wat weer goed is voor de bodem en omgeving. Wezels en buidelratten floreren tussen de aangelegde hagen, net als allerlei insecten. Zwaluwen, uilen en wielewalen fladderen er lustig op los.
Het klinkt allemaal best duurzaam. Toch is voorlichtingsorganisatie Milieucentraal kritisch. De producten van Nature & More zijn dan wel gecertificeerd door één of meer gangbare keurmerken, het systeem van de duurzaamheidsbloem is niets meer dan een fabrikantenlogo. Milieucentraal vindt het onduidelijk hoe de criteria voor sociale en ecologische duurzaamheid concreet worden ingevuld en wijst op het gebrek aan externe controle. Telers moeten verantwoording afleggen aan Eosta, de spreekwoordelijke slager die zijn eigen vlees keurt. Volgens Wilde is de bloem echter niet bedoeld als keurmerk. "Het is een 'trace and tell'-systeem dat weerspiegelt wat er bij de teler gebeurt."
Dan de gezondheidsclaim van de bessen. Inge Boers van het Louis Bolk Instituut kent de specifieke effecten van incabessen niet. "Het is wel zo dat veel bessen, waaronder veenbessen (cranberry's), antioxidanten bevatten zoals vitamine C en polyphenolen. Daar krijg je niet snel te veel van binnen en anders plas je ze gewoon weer uit. Verschillende vruchten bevatten verschillende stofjes, die allemaal bronnen zijn van antioxidanten. Het is goed om een variatie aan fruit te eten."
Stephan Peters van het Voedingscentrum vindt het aanprijzen van antioxidanten juist achterhaald. "Antioxidanten in supplementvorm waren in de jaren tachtig een ware hype. Inmiddels blijken ze amper effect te hebben." Het maakt volgens hem niet uit of je een appel of een handje bessen eet. "Ons advies is om gevarieerd te eten, dan heb je geen superfoods nodig. Superfoods zijn een marketingterm. Ze zijn vooral superduur."
Wilde ontkent dat. "Granaatappels en blauwe bessen zijn wel degelijk superfoods omdat ze zoveel gezonde stoffen bevatten. De discussie over antioxidanten is veel genuanceerder dan het Voedingscentrum doet voorkomen." Ondanks het gejubel op internet verkoopt Eosta de incabessen nog niet als superfood. "Er zit veel vitamine A en C in de bessen. Het is nog niet duidelijk of dat ook meer is dan in een appel of sinaasappel."
Wilde wil nog wel iets zeggen over het Voedingscentrum, dat hij niet zo onafhankelijk vindt. "Het Voedingscentrum heeft het niet zo op nieuwe dingen. Alles wat afwijkt van het reguliere voedingspatroon wijzen ze bij voorbaat af. Ze zijn alleen maar zo vlak en behoudend over biologische landbouw omdat ze anders op hun vingers worden getikt door de Unilevers van deze wereld."
Peters is het daar uiteraard niet mee eens. "We zijn een onafhankelijke stichting die volledig door de overheid wordt gesubsidieerd. De gezondheidsclaims over antioxidanten hebben de toets van de European Food Safety Authority niet doorstaan. Daar vinden wij niets van, dat is gewoon zo."